گزارشی از برگزاری روز جهانی زن در ترکیه
هشت مارس امسال در ترکیه در شرایطی برگزار می‌شود که هزاران پناهجوی زن در نقطه صفر مرزی گرفتار شده‌اند. از سویی ترکیه با سخت‌تر کردن هرروزه شرایط زندگی پناهجویان، آنان را به سوی مرز گسیل می‌کند و از سوی دیگر یونان مهد دموکراسی، با ماشین‌آب‌پاش و گاز اشک‌آور از آنان پذیرایی می‌کند. هشت مارس امسال در ترکیه در شرایطی برگزار می‌شود که مهاجرین و پناهجویان جرات صحبت به زبان خود در خیابان‌های ترکیه را ندارد که مبادا گرفتار فاشیست‌هایی شوند که آنان را به دلیل خارجی بودن زیر مشت و لگد بگیرند. هشت مارس امسال در ترکیه در شرایطی برگزار می‌شود که خارجیان حتی اجازه شرکت در گردهمایی برگزار شده با مجوز دولت را نیز ندارند. بعد از کودتای سال بعد از کودتای سال 2016 جو حاکم بر فضای سیاسی ترکیه تا حد زیادی تغییر کرد.
دولت به بهانه کودتا به سرکوب گروه‌های مخالف دست زد و دامنه فعالیت آنان را محدودتر ساخت و رفته رفته ترکیه را تبدیل به جمهوری اسلامی‌ای با آزادی‌های محدود فردی تبدیل کرد. دولت سعی کرد گردهمایی‌هایی از قبیل هشت مارس و یک می که برگزاری آن در ترکیه یک سنت تاریخی است را تبدیل به یک منسک و جشن کند و از سویه‌های اعتراضی آن بکاهد. البته فعالین ترک نیز از پا ننشستند و این مقاومت‌ها هنوز ادامه دارد، اما آن چیزی که در این میان از سوی برخی فعالین ترک نیز فراموش شده، اضمحلال حقوق پناهجویان و مهاجرین است.
امسال به سیاق هرساله، فعالین کارزار مبارزه با خشونت و گروهی از زنان ایرانی ساکن در یکی از شهرهای ترکیه برای اعلام حمایت و همبستگی از مبارزات زنان در ایران و دیگر نقاط جهان قصد شرکت در تجمع «قانونی» هشت مارس را داشتند که از حضور آنان جلو‌گیری شد. به گفته پلیس ترکیه آنان نه تنها اجازه آوردن پلاکاردهایی حاوی حتی یک کلمه غیر ترکی را ندارند، بلکه نباید کلاً در این تجمع حضور داشته باشند. زنان خارجی حتی اجازه حضور در روزی که متعلق به آنان است را ندارند. از مدارکشان عکس می‌گیرند، پلاکاردهایشان مصادره می‌شود و اگر خوش شانس باشند و به مرز فرستاده نشوند، باید سریعاً مکان را ترک کنند تا در زمان مناسب جوابشان داده شود.
ممانعت پلیس از حضور فعالین کارزار زنان در مراسم 8مارس، ضبط پلاکاردها و عکس گرفتن از اوراق هویتی آنان
به این زنان گفته می‌شود که مسئله خارجیان به ترکیه مربوط نیست و بروند در کشور خودشان اعتراض کنند و چند قدم آن طرف‌تر زنان ترک غرق در شادی از همبستگی زنان شعار می‌دهند. برخی از احزاب، گروه‌های زنان خود را به این تجمعات می‌فرستند که رفع تکلیفی کرده و منسک را بجای آورده باشند. سکوت این گروه‌ها در مورد وضعیت زنان پناهجو که در این روز زیر فشار دو کشور قرار دارند را می توان ناشی از عدم درک صحیح از هم سرنوشتی همه ی زنان دانست. وقتی زنان پناهجو از ملیت‌های مختلف فریاد کمک سر می‌دهند، گویی هشت مارس در اینجا فقط برای ملت ترک است و از شعار همبستگی تنها سایه‌اش باقی مانده. زنان پناهجو که بعضاً با اجبار پلیس ترکیه سوار قایق شده و در یونان با ضرب و شتم، برهنه کردن و حتی آزار جنسی مواجه می‌شوند، از نظر این فعالین ترک دور مانده‌اند. بخشی دیگری از آنان نیز این روز را روز معرفی «زنان موفق» تحت لوای سیستم موجود می‌دانند و برای آنان، زنان ناموفقی که پشت مرز گیر کرده‌اند، همان بهتر است که از نظر دور بمانند. البته خالی از انصاف است که به حمایت و تلاش گروه‌هایی مانند «ه.د.پ» و «اِمِک پارتی» و چند گروه دیگر از پناهجویان اشاره نکنیم که در طی این مدت سعی کردند نقش دولت‌ها را در بوجود آمدن این بحران افشا کنند. همچنین در بیانیه‌هایی که در انتهای مراسم امسال از سوی گروه‌های عمدتاً چپ و در شهرهای بزرگ خوانده شد به وضعیت پناهجویان اشاراتی صورت گرفت و با اتخاذ موضعی ضد جنگ، وضعیت پناهجویان گرفتار میان دو مرز بازتاب یافت، اما اشاره مستقیم به وضعیت آنان نمودی در پلاکاردها و شعارهایشان پیدا نکرده بود. در واقع همانطور که یاد شد با وجود این تلاش‌ها، جریان غالب در این روزها سکوت نسبت به این وضعیت را ترجیح می‌دهد.
قطع به یقین در تشکیل چنین رویکردی، نمی‌توان از نقش دولت ترکیه در پروپاگاندایی که علیه پناهجویان راه انداخته است صرف نظر کرد. تلویزیون دولتی مدام از کمک‌هایی که دولت به پناهجویان کرده رپورتاژ خبری پخش می‌کند و در اذهان جامعه اینطور جا می‌اندازد که ترکیه کار خود را بیش از حد هم انجام داده و دیگر نوبت اروپاست. اما این نکته را که زنان پناهجویی که بدون هیچ کمک دولتی و حتی اجازه کار، مجبور به بیگاری می‌شوند که جدا از استثمار چند برابری نسبت به زنان ترک، هر لحظه در معرض تعرض جنسی‌اند، پوشش نمی‌دهند. برای دولت، پناهجویان ابزاری برای مذاکره با قدرت‌های اروپایی‌اند و به محض برآورده شدن خواسته‌هایشان دوباره روند پیشین را پی می‌گیرند، با این تفاوت که شرایط برای پناهجویان سخت‌تر از پیش نیز خواهد شد.
فعالین کارزار مبارزه با خشونت دولتی، اجتماعی و خانگی بر زنان در ایران – ترکیه
8 مارس 2020