ÈÍÑÇä ÇیÏÆæáæŽی˜ ÏÑ ãØÇáÚÇÊ ÒäÇä ÇیÑÇäی
ÇÓÎی Èå áÈÑ ÈÇÔی
ÔåÑÒÇÏ ãÌÇÈ¡ ÇÓÊÇÏ¡ ÇäÓÊیÊæ ãØÇáÚÇÊ ÌäÓیÊی æ ÒäÇä¡ ÏÇäÔÇå ÊæÑäÊæ¡ ˜ÇäÇÏÇ
˜äÝÑÇäÓ åÇی ÈäیÇÏ ŽæåÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇäی ÚáÇæå ÈÑ Çã˜Çäی ˜å åÑ ÓÇáå ÈÑÇی ÇÑÇÆå ÊÍÞیÞÇÊ ãÑÈæØ Èå ãÓÇÆá ÒäÇä æ ÊÈÇÏá äÙÑ ÝÚÇáیä äÙÑی æ Úãáی ÌäÈÔ ÒäÇä ÝÑÇåã ãی ÂæÑÏ¡ ãÍá ÊáÇÞی ÑÇیÔÇÊ ãÊÝÇæÊ ÏÑæä Çیä ÌäÈÔ äیÒ åÓÊ. ÑÔÏ ÌäÈÔ ÒäÇä ÇیÑÇä æ ÑÇÏی˜Çá ÊÑ ÔÏä ãÈÇÑÒÇÊ æ ÔÚÇÑåÇ¡ ãÓÆáå ÓیÇÓÊ ÛÇáÈ ÈÑ ˜äÝÑÇäÓ åÇی ÈäیÇÏ ÑÇ åÑ å ÈیÔÊÑ ãæÑÏ ÈÍË æ ãÌÇÏáå ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇÓÊ. ˜äÝÑÇäÓ ÇãÓÇá ÈÇ ÍÖæÑ ÓÎäÑÇäی ÇÒ ÇیÑÇä ˜å ÚáäÇ ÇÒ ÌãåæÑی ÇÓáÇãی ÏÝÇÚ ãی ˜ÑÏ æ ÏÑ ãÞÇÈá ÇÚÊÑÇÖ ÍÇÖÑیä¡ ÒäÇä ÇäÞáÇÈی ÑÇ ãæÑÏ Êæåیä ÞÑÇÑ ÏÇÏ¡ Èå ÊÔäÌ ˜ÔیÏå ÔÏ. Çیä یÔÇãÏ¡ ÏÑیå ÑÇ Èå Ñæی ãÈÇÍË æäÇæä ÇÒ Ìãáå ÈÇÒäÑی ÊÚÑیÝ ÈäیÇÏ¡ æÙÇیÝ ÈäیÇÏ¡ ãÝåæã ŽæåÔ ÏÑ ÌäÈÔ ÒäÇä æ ãÓÇÆá ˜áÇä ÊÑ ÈÇÒÔæÏ. ÏÑ Çیä ÎÕæÕ äæÔÊå åÇی ãÊÚÏÏی ˜å ÏÑÈÑیÑäÏå äÙÑÇÊ ãÊÝÇæÊ ÏÑ Çیä Òãیäå ÇÓÊ¡ ãäÊÔÑ ÔÏ æ Ïæ ÌáÓå ÇáÊǘی äیÒ Èå Çیä ãÓÆáå ÇÎÊÕÇÕ یÇÝÊ. åÑ äÏ ÈÑÎی ÇÒ ãØÇáÈ Èå ˜äÝÑÇäÓ åÇی ÈäیÇÏ æ ÓیÇÓÊ åÇی ÛÇáÈ ÈÑ Âä (åÑ äÏ ÇåÇ ÏÑ æÔÔ ÓیÇÓÊ ÒÏÇÆی) ãÍÏæÏ ãی ÔÏ¡ ÈÑÎی äیÒ ÈÑ ãÓÇÆáی Çیå Çی ÊÑ ÇäÔÊ ÐÇÔÊäÏ.
äæÔÊå ÔåÑÒÇÏ ãÌÇÈ ÇÒ Çیä Ìãáå ÈæÏ æ ãÇ ÈÑ Âä ÔÏیã ˜å ÂäÑÇ ÏÑ ÇÎÊیÇÑ ÎæÇääÏÇä åÔÊ ãÇÑÓ ÞÑÇÑ Ïåیã. Çیä ãÞÇáå Èå ÒÈÇä ÇäáیÓی æ ÊÍÊ äÇã:
Ideological Crisis in Iranian Women’s Studies: A Response to Golbarg Bashi ÏÑ ÊÇÑیÎ 21 ÇæÊ 2005 äÇÔÊå ÔÏå ÇÓÊ. ãÓÆæáیÊ ÊÑÌãå ÈÚåÏå åÔÊ ãÇÑÓ ãی ÈÇÔÏ. ÈÑÇی ˜ã˜ Èå Ýåã ÈåÊÑ ãØáÈ ÝæÞ¡ ÈæیŽå ÈÑÇی ˜ÓÇäی ˜å ÏÑ ˜äÝÑÇäÓ ÇãÓÇá ÈäیÇÏ ÔÑ˜Ê ä˜ÑÏå ÇäÏ¡ ÎáÇÕå Çی ÇÒ ÒÇÑÔ ÝÚÇáیä åÔÊ ãÇÑÓ ÇÒ Çیä ˜äÝÑÇäÓ äیÒ Öãیãå Çیä ÈÎÔ ÔÏå ÇÓÊ. – åÔÊ ãÇÑÓ
ãä ÇÎیÑÇ ÇÒ ÓÝÑ Èå ÇÑÏä¡ ÝáÓØیä¡ Êјیå æ ÚÑÇÞ ÈÑÔÊå Çã. ÏÑ Çیä ÓÝÑ Èå ÈÑÑÓی ÌäÈÔ åÇی ÒäÇä¡ ÊÔ˜áÇÊ ÓیÇÓی ÒäÇä¡ ÓÇÒãÇä åÇی ÛیÑ ÏæáÊی (NGO) æ ÑÇÈØå Èیä ÝÚÇáیÊ ÒäÇä ÏÑ ÏÇیÇÓæÑÇ (diaspora) æ ÏÑ ÊÔ˜áÇÊ ãÍáی ÏÑ ÈÑäÇãå ÑیÒی ÓیÇÓÊ ÇÌÊãÇÚی ÌäÓیÊ ÑÏÇÎÊã. ˜äÝÑÇäÓ ÈäیÇÏ ŽæåÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇä ÒãÇäی ÈÑÒÇÑ ÔÏ ˜å ãä Èیä ÔåÑåÇ æ ÑæÓÊÇåÇی ˜ÑÏÓÊÇä ÚÑÇÞ æ ÝáÓØیä ÏÑ ÓÝÑ ÈæÏã æ Íæá Çیä ãÓÇÆá ÈÇ ÒäÇä ÏÑ ÓØæÍ ãÎÊáÝ¡ ÇÒ ÒÍãʘÔÇä ÊÇ æÒÑÇ æ ãÊÎÕÕیä ÈÍË æ ÊÈÇÏá äÙÑ ÏÇÔÊã. ÏÑ ÈÇÒÔÊ ÈÇ ˜æåی ÇÒ یÇãåÇی Çá˜ÊÑæäی˜ی ÑæÈÑæ ÔÏã ˜å ÏÑ ãیÇäÔÇä «ãÔÇåÏÇÊ» áÈÑ ÈÇÔی ÈæÏ ÏÑ ãæÑÏ ÔÇäÒÏåãیä ˜äÝÑÇäÓ ÈäیÇÏ ŽæåÔåÇی ÒäÇä ÇیÑÇä ÈÚáÇæå ÇÓÎ ÂÐÑ ÔیÈÇäی Èå æی. ÇÎیÑÇ äیÒ ÌæÇÈ áÈÑ Èå ÂÐÑ ÑÇ ÏÑیÇÝÊ ˜ÑÏã ˜å ÇÔÇÑå Èå ãÑÇæÏÇÊ ÏیÑی ÏÑ Çیä Òãیäå ÏÇÔÊ ˜å åäæÒ ÂäåÇ ÑÇ äÏیÏå Çã.
Âäå ãÔæÞ ãä Èå ÇÖÇÝå ˜ÑÏä äÙÑã Èå Çیä ãÌãæÚå ãÈÇÍË ÇÓÊ¡ ÑÈØ ÈÑÎæÑÏ áÈÑ Èå ÍæÇÏË¡ Ú˜Ó ÇáÚãá åÇ æ ÑÝÊÇÑåÇ ÏÑ Çیä ˜äÝÑÇäÓ ÈÇ ãÔÇåÏÇÊ ÎæÏã ÇÒ «ÕÍäå ÌäÓیÊ» ÏÑ ÈÑÎی ãäÇØÞ ÎÇæÑãیÇäå ÇÓÊ¡ ãäÇØÞی ˜å ÈÚäæÇä ãäØÞå Ìäی ÔäÇÎÊå ÔÏå ÇäÏ. ÏÑ ÂÛÇÒ ÇÌÇÒå ÏåیÏ ÇÑæÈ ãÈÇÍË ÎæÏ ÑÇ ÑæÔä äãÇیã. ãä ÈÚäæÇä ی˜ ãÇјÓیÓÊ – ÝãیäیÓÊ ÏÑ ÊÆæÑی æ ãÊÏ ÊÍÞیÞ ÎæÏ Èیä «ÙÇåÑ» æ «ãÇåیÊ» ÏیÏå åÇ ÊãÇیÒ ÞÇÆá ãی Ôæã¡ ی˜ ÈÑÎæÑÏ åãå ÌÇäÈå æ ÏیÇá˜Êی˜ی Èå ãØÇáÚå ÑæÇÈØ ÇÌÊãÇÚی ÇÊÎÇÐ ãی ˜äã æ ÑåÇÆی ÒäÇä ÇÒ ÓÊã ÏÑÓÇáÇÑÇäå æ ÇÓÊËãÇÑ ÝÆæÏÇáی æ ÓÑãÇیå ÏÇÑی ÑÇ ãÍæÑ ˜ÇÑ Â˜ÇÏãی˜ / ÓیÇÓی ÎæÏ ÞÑÇÑ ãی Ïåã. ãä ÈÍË áÈÑ ÑÇ ÇÒ Çیä ÏیÏÇå ãØÇáÚå ãی ˜äã æ Èå Âä ÌæÇÈ ÎæÇåã ÏÇÏ. ÈäÇÈÑÇیä Âäå ãی ÎæÇäیÏ ÊáÇÔ ãä ÈÑÇی ÑæÔä ˜ÑÏä ÈÍËåÇ¡ ÇäÊÞÇÏÇÊ æ یÔäåÇÏÇÊ áÈÑ ÈÑÇی ÈåÈæÏ ˜ÇÑ ÓÇÒãÇäÏåی ˜äÝÑÇäÓ ÓÇáÇäå ÈäیÇÏ ŽæåÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇä ÏÑ ÂیäÏå ÇÓÊ.
1) ÇäÊÞÇÏÇÊ áÈÑ Èå ˜äÝÑÇäÓ ÈäیÇÏ ÚãÏÊÇ ãæÖæÚÇÊی æä ÓÇÒãÇäÏåی¡ ãÏیÑیÊ æ äÍæå ÈÑÎæÑÏ ÇÝÑÇÏ ÑÇ ÏÑ ãÌãæÚ ÏÑ ÈÑ ãییÑÏ. åÑ äÏ åãå Çیä ãÓÇÆá ÏÑ ÈÑÒÇÑی ãæÝÞیÊ ÂãیÒ ی˜ ˜äÝÑÇäÓ ÈÓیÇÑ ãåã ÇäÏ¡ æáی ãÓÇÆáی ãÑÈæØ Èå Ô˜á æ ÝÑãÇáیÊå ãی ÈÇÔäÏ. ÇãÇ «ãÔÇåÏÇÊ» áÈÑ ÈیÔÊÑ Èå ãÓÇÆáی æä ãÍÊæÇ¡ ÓیÇÓÊ æ ÇیÏÆæáæŽی ãی ÑÏÇÒÏ. ãØÇáÚå ÓØÍی ãÞÇáå áÈÑ ÊÍÊ äÇã «ÈÍÑÇä ÏÑ ãØÇáÚÇÊ ÒäÇä ÇیÑÇäی» (ÊÇÑäãÇی æیÇ äیæÒ¡ 15 ÌæáÇی 2005) Çیä ÊÕæیÑ ÑÇ ãی ÏåÏ ˜å Çæ ÇÒ ÈÑÎæÑÏåÇی äÇãäÇÓÈ æ ãÌÇÏáÇÊ ÈÑÎی ÔÑ˜Ê ˜ääÏÇä ÈÓیÇÑ ÑäÌیÏå ÇÓÊ æ ÇÏÚÇ ãی ˜äÏ ˜å Çیä ÍјÇÊ ÇÎáÇá ÑÇäå¡ ÇåÇäÊ ÂãیÒ æ äÔÇäÑ ÚÏã ÊÍãá äÙÑÇÊ ÏیÑÇä ÈæÏäÏ. Çæ ãی äæیÓÏ: «Èå ÇÚÊÞÇÏ ãä ÈÑÎæÑÏی ˜å ÏÑ ˜äÝÑÇäÓ æیä ÔÇåÏÔ ÈæÏیã¡ ãÓÆáå Çی ÈÓیÇÑ ÌÏی ÇÓÊ æ ÈÇیÏ Âä ÑÇ ãæÑÏ ÈÇÒÈیäی ÞÑÇÑ ÏÇÏ æ Èå ÈÍË ÐÇÔÊ. ãÇ äãی ÊæÇäیã (ÊǘیÏ ÇÒ äæیÓäÏå) ÒäÇä ÑÇ ÇÒ ÔÑ˜Ê æ ÊÇËیÑÐÇÑی ÏÑ Çیä ˜äÝÑÇäÓ ÈÇÒ ÏÇÑیã!» ÝÑÇÎæÇä «ÝÊ æ 满 «ÊÍãá» æ «ÈÇÒÈیäی» (ãÝÇåیãی ˜å ãÑÊÈÇ ÏÑ äæÔÊå áÈÑ Ê˜ÑÇÑ ãی ÔæäÏ) ÏÑæÇÞÚ ÈÑ ÈÓÊÑ ÓیÇÓÊ (äÆæ)-áیÈÑÇá ÝãیäیÓÊی ØÑÍ ãی ÔæÏ¡ ÓیÇÓÊی ˜å ãÈáÛ «ÎæÇåÑی» (sisterhood)¡ «ÔÑ˜Ê ÏÇÏä» (inclusion)¡ æ «ÊæÇäÇÓÇÒی» (empowerment) ÏÑ ÓØÍ ãÍáی æ ÌåÇäی ÈæÏå æ ãÝÇåیãی æä «ÇÕÇáÊ ÕÏÇ» (authenticity of voice)¡ «ÈÇÒäãÇÆی» (representation)¡ «ÌÇیÇå» (location)¡ «ãæÞÚیÊ» (positionality) æ «ÔÈیå åã ÈæÏä» (identicalness) ÑÇ ÊÈáیÛ ãی ˜äÏ. ÝãیäیÓÊ åÇی äÆæáیÈÑÇá¡ æ ÇÒ Âä Ìãáå ÈÓیÇÑی ÇÒ ÒäÇäی ˜å ÏÑ ÑåÈÑی ÓÇÒãÇä åÇی ÛیÑ ÏæáÊی ãáی æ Èیä Çáãááی ÞÑÇÑ ÏÇÑäÏ¡ äÓÎå Çی ÑÇ ÇÑÇÆå ãی ÏåäÏ ˜å Ìä ÑæÒÇÝÒæä Úáیå ÒäÇä ÑÇ Èå äÞÖ ÍÞæÞ ÈÔÑ æ Ïã˜ÑÇÓی ÊÞáیá ãی ÏåÏ¡ Êæ æیی ÏÑ Ïãæ˜ÑÇÓی åÇی ãæÌæÏ ÒäÇä Èå ÑåÇÆی ÏÓÊ یÇÝÊå ÇäÏ. ÂäåÇ Ý˜Ñ ãی ˜ääÏ ˜å ÇÑ ÒäÇä æ ÝãیäیÓÊåÇ ÈÊæÇääÏ ÑÝÊÇÑ ãäÇÓÈ¡ äÙÑ ãËÈÊ æ «ÈÇÑی˜ Èیäی» یÔå ˜ääÏ æ Èå «ãÐǘÑå» æ «ÝÊ æ æ» یÔå ˜ääÏ¡ ãی ÊæÇääÏ ÇÚãÇá ÞÏÑÊ ãÑÏ ÈÑ Úáیå ÒäÇä æ ÊãÇã ÎÔæäÊی ˜å Çیä ÇÚãÇá ÞÏÑÊ Èå åãÑÇå ÏÇÑÏ ÑÇ ãåÇÑ ˜ääÏ æ یÇ ÍÊی ÇÒ Èیä ÈÈÑäÏ. åãÇäØæÑ ˜å Øی ÞÑä åÇ ÒäÇä ãÌÈæÑ ÈæÏäÏ ÇÒ ÞæÇÚÏ ÏÑÓÇáÇÑÇäå äÒÇ˜Ê æ ÈÑÇÒäÏی یÑæی ˜ääÏ¡ ÇãÑæÒ åã ÝãیäیÓÊåÇ ÈÇیÏ äیä ˜ÑÏå æ Èå ÇÕæá ãÐǘÑå ÏÑÓÇáÇÑÇäå æ ãÏÑäیÓÊی ÑÏä ÈÐÇÑäÏ. ÍÇá ˜å ÝãیäیÓã ÏÑ ÛÑÈ Èå ãÑÇÊÈ ÈیÔÊÑ ÇÒ ÔÑÞ ãæÑÏ Íãáå ÞÑÇÑ ÑÝÊå (ãÑÇÌÚå ÔæÏ Èå Hammer 2000 ÈÑÑÓی ÂäÊی ÝãیäیÓã ÏÑ ÝÑåä Úãæãی æ ˜ÇÏãی˜ ÔãÇá ÂãÑی˜Ç)¡ áÈÑ ÊæÕیå ãی ˜äÏ ˜å ÇÒ «ÝãیäیÓã åÇی áåÌå ÏÇÑ» یÑæی ˜ÑÏå æ ãÈáÛ «áæÑÂáیÓã ÇیÏå åÇ» Ôæیã. Êæ æیی ÝãیäیÓÊåÇ ãÓÆæá ی˜äæÇÎÊی ÓÑãÇیå ÏÇÑی یÇ ÏÑÓÇáÇÑی ÇÓáÇãی ÇäÏ. «ÝãیäیÓã áåÌå ÏÇÑ» ãی ÎæÇåÏ Èå ÒæÑ Èå ãÇ ÈÞÈæáÇäÏ ˜å ÎÔæäÊ ÓیÓÊãÇÊی˜ ÈÑ Úáیå ÒäÇä¡ ÏÑ ÔÑÞ æ ÏÑ ÛÑÈ¡ ÏÑ ÏÇÎá æ ÎÇÑÌ ÒäÏÇä åÇی ÏæáÊی æ ÎÇäی ÑÇ ãی ÊæÇä ÈÇ ÑÝÊÇÑ ãäÇÓÈ æ ÇÒ ØÑیÞ «ãÐǘÑå» ÈÇ äÙã ˜åä ÏÑÓÇáÇÑی ÇیÇä ÏÇÏ. áÈÑ ÏÑ äÙÑÇÊÔ ÏÑÈÇÑå ÈäیÇÏ ŽæåÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇä ÈÑäÇãå Çی ÈÑÇی ãØÇáÚÇÊ ÒäÇä ÇیÑÇäی یÔäåÇÏ ãی ˜äÏ ˜å ÏÑ ÈåÊÑیä ÍÇáÊ ÇÒ ÑæŽå ãäÓæÎ ÝãیäیÓÊåÇی áیÈÑÇá یÚäی Èå ÇáÔ ÑÝÊä ÓÇÎÊÇÑ ÞÏÑÊ ãÑÏ ÇÒ ØÑیÞ «ÏیÇáæ ãÓÇáãÊ ÂãیÒ»¡ ÊÚáیã æ ÊÑÈیÊ áیÈÑÇáی æ ÑÝÑã æÖÚ ãæÌæÏ ÝÑÇÊÑ äãی ÑæÏ. Çæ äãی ÈیäÏ ˜å æÖÚیÊ ˜äæäی ˜Ôã˜Ô ÌäÓیÊی ÏÑ ÎÇæÑãیÇäå æ ÓÑÇÓÑ ÌåÇä¡ Ìäی ÏÑÓÇáÇÑÇäå ÈÑ Úáیå ÒäÇä ÇÓÊ. ÏÑ æÇÞÚ æÆی ˜å åی ˜Ôã˜Ôی ãæÌæÏ äیÓÊ. ÇäÇÑ ÇÚãÇá ÞÏÑÊ ÌäÓیÊی äÊیÌå äÝÇÞ¡ ÓæÁÊÝÇåã¡ ÇÝÑÇØ ÑÇیی یÇ ãÍÇÓÈÇÊ ÛáØ ÇÓÊ. ÇäÇÑ ÇÈÚÇÏ ÚÙیã Ìä ÌÇÑی ÏÑÓÇáÇÑäå Úáیå ÒäÇä – Ìäی ˜å åÑ ˜Ó ÍÊی ÇÑ ÝÞØ ÏÑ ãÚÑÖ ÑÓÇäå åÇی Ñæåی ÈÒÑ åã ÈÇÔäÏ äãی ÊæÇäÏ ãä˜ÑÔ ÔæÏ – ÈÑ áÈÑ ÊÇËیÑ Ý˜Ñی æ ÓیÇÓی äÐÇÔÊå ÇÓÊ.
Çæ ÂÏÇÈ ãÚÇÔÑÊ (ÇÏÈ¡ ÇÍÊÑÇã Èå ÚÞÇیÏ ãÎÇáÝ æ ÛیÑå) ÑÇ ÈÇ äæÚ ÎÇÕی ÇÒ ÑŽیã ÓیÇÓی ˜å Èå Ïã˜ÑÇÓی áیÈÑÇáی ãÚÑæÝ ÇÓÊ (ãä Èå Âä äÇã « Ïã˜ÑÇÓی ÈæÑŽæÇÆی » ãی ÐÇÑã) ÞÇØی ˜ÑÏå ÇÓÊ. ÈÍË ãä Çیä ÇÓÊ ˜å Çیä Ïæ – یÚäی ÑÚÇیÊ ÇÏÈ æ Ïã˜ÑÇÓی áیÈÑÇáی – Ïæ یÒ ãÊÝÇæÊäÏ. ÎæÏ ãä ÓÚی ãی ˜äã ÏÑ ãäÇÓÈÇÊã ÈÇ ÏیÑÇä ÇÒ ˜áÇã ãäÇÓÈ¡ ÑÝÊÇÑ ÕÍیÍ¡ ÇÏÈ æ ÇÍÊÑÇã ÇÓÊÝÇÏå ˜äã¡ ÇãÇ Èå ÑæÔäی ÇÚáÇã ãی ˜äã ˜å åی ÇÍÊÑÇãی Èå ãæÇÖÚ¡ ÌåÇä Èیäی åÇ æ ÇیÏÆæáæŽی åÇی Ó˜ÓیÓÊی¡ äŽÇÏ ÑÓÊÇäå¡ ÇãÑیÇáیÓÊی¡ ÔææäیÒã ãáی¡ یÇ åæãæÝæÈی˜ ÞÇÆá äیÓÊã. ÈÚáÇæå¡ ãä äãی ÎæÇåã ÇÏÈ ÑÇ ÈÇ ÈÇæÑ Èå Ïã˜ÑÇÓی åã ÊÑÇÒ ÞÑÇÑ Ïåã Èá˜å ÓÚی ãی ˜äã ˜å ÔÊ åÑ ÈÑÎæÑÏ ãæÏÈÇäå¡ ÇÚãÇá ÞÏÑÊ (ÌäÓی¡ ØÈÞÇÊی¡ äŽÇÏی æ ÛیÑå) ÑÇ ÔäÇÓÇÆی ˜äã. áÈÑ ÊáÇÔ ãی ˜äÏ ˜å ÇÏÈ ÑÇ ÇÒ åãå ÂËÇÑ ÞÏÑÊ ãÑÏÇäå ÈÑی ÈäãÇیÇäÏ. Èå äÙÑ ãی ÑÓÏ ˜å ÇÒ äÙÑ Çæ ÇÏÈ æ ÞåÑ ãÇäÚÉ ÇáÇÌãÚäÏ. ÇÒ äÙÑ ãä ˜å ÏیÇá˜Êی˜ی Èå ãÓÇÆá äÇå ãی ˜äã¡ ÇÏÈ (ÏÑ ی˜ ÌÇãÚå ÏÑÓÇáÇÑ) æ ÞåÑ ÈÇ ی˜ÏیÑ åãÒیÓÊی ãی ˜ääÏ (åãÇä ÖÑÈ ÇáãËá ÝÇÑÓی «ÈÇ äÈå ÓÑ ÈÑیÏä»). ÇáÈÊå ÏÑÓÊ ÇÓÊ ˜å ÏÑ ãÍÇÝá ˜ÇÏãی˜¡ ÇÑáãÇä æ ãÍیØ åÇÆی ÇÒ Çیä ÏÓÊ¡ ÈÎÕæÕ ÏÑ ˜ÔæÑåÇی ÇÑæÇی ÔãÇáی æ ÇÓ˜ÇäÏیäÇæی¡ ÏÑÌå ÈÇáÇÆی ÇÒ ÊÍãá ãæÌæÏ ÇÓÊ. æáی ÍÊی ÌæÇãÚ ÝÆæÏÇáی ÌåÇä æ ÇÒ Ìãáå ÇیÑÇä äیÒ ÈÑÇی ÊÖãیä ÇÏÈ æ ÇÍÊÑÇã ÏÑ ãäÇÓÈÇÊ ÑæÒãÑå æ Ñæ ÏÑ Ñæ ãæÇÒیä ÑÝÊÇÑ ÚÑیÖ æ Øæیáی Èå æÌæÏ ÂæÑÏäÏ. æ ÇáÈÊå¡ åã ÏÑ ÌæÇãÚ ÝÆæÏÇáی æ åã ÌæÇãÚ ÏÑÓÇáÇÑ ãÏÑä¡ ÇÏÈ ÏیÏå Çی ÌäÓیÊی ÇÓÊ æ ÈãËÇÈå Ô˜áی ÇÒ ÇÚãÇá ÞÏÑÊ ãÑÏÇäå Úãá ãی ˜äÏ.
ÑŽیã ÈæÑŽæÇ Ïã˜ÑÇÊی˜ ÍÞæÞ ÝÑÏی ãÓÆáå Çی ãÑÈæØ Èå ÓیÇÓÊ ÇÓÊ æ äå ØÑÒ ÑÝÊÇÑ ÏÑ ãÍÏæÏå ی˜ ˜äÝÑÇäÓ. ãæÏÈ ÈæÏä ÈÏیä ãÚäÇ äیÓÊ ˜å ÏÑ ãÞÇÈá Âäå ˜å ÈÑÇیãÇä ÓæÇá ÈÑÇäیÒ ÇÓÊ ÓÇ˜Ê äÔÓÊå æ ÈÕæÑÊ ãäÝÚá Âä ÑÇ ÞÈæá ˜äیã. ÇÑ åÏÝی ÇÒ «ÝÊ æ æ» äÏÇÔÊå ÈÇÔیã¡ ÇÑ äÊیÌå ÇÔ ÇیÌÇÏ ÊÛییÑ ÏÑ æÖÚیÊ ÌäÓیÊی ãæÌæÏ äÈÇÔÏ¡ ÇÑ ÝÞØ ÔãÇ äÙÑ ÎæÏ ÑÇ ÈæییÏ æ ãä äÙÑ ÎæÏ ÑÇ¡ ÏÓÊ ÂæÑÏãÇä یÓÊ¿ ÂیÇ Çیä Èå ãÚäÇی ÇÈÏی ˜ÑÏä æÖÚ ãæÌæÏ äیÓÊ¿ ÒãÇäی ˜å Ïæ ØÑÝ ãÞÇÈá äÇÈÑÇÈÑäÏ¡ åÏÝ ÇÒ «ãÐǘÑ廡 ÇÑ ãäÌÑ Èå ÊÛییÑ ÏÑ ãæÞÚیÊ ÞÏÑÊ äÔæÏ¡ یÓÊ¿ áÈÑ ÏÑ ÇÓÎ Èå ÂÐÑ ÔیÈÇäی ÍÇÖÑ Èå «ãÐǘÑå» äیÓÊ æ ãæÖÚ ÖÏ äÞÇÏÇäå¡ ÖÏ æ ÖÏ ÝÚÇáیä ÎæÏ ÑÇ ã͘ãÊÑ æ ÈÇ ÒÈÇä Êæåیä æ ÎÔæäÊ Ê˜ÑÇÑ ˜ÑÏå ÇÓÊ. ãä åی ÇËÑی ÇÒ ÊÍãá æ ÇÍÊÑÇãی ˜å ÇäÊÙÇÑ ãی ÑÝÊ áÈÑ ÏÑ Ïã˜ÑÇÓی åÇی ÈæÑŽæÇیی ÓæÆÏ æ ÇäáÓÊÇä یÇÏ ÑÝÊå ÈÇÔÏ¡ äãی Èیäã.
æáی ÈÏÊÑ ÇÒ ÌäÓیÊ ÒÏÇیی ÇÒ ÇÏÈ¡ Çیä ÇÓÊ ˜å áÈÑ ÂÏÇÈ ãÚÇÔÑÊ ÑÇ ÈÇ Ïã˜ÑÇÓی یÇ ÈÇæÑ Èå Ïã˜ÑÇÓی ãÎáæØ ãی ˜äÏ. äÊیÌÊÇ ÇÑ Òä ÝÚÇáی ÈÑ ÓÑ ی˜ی ÇÒ ãÎÇáÝیäÔ¡ ˜å ãی ÊæÇäÏ ÝÚÇá ÏیÑی åã ÈÇÔÏ¡ ÝÑیÇÏ ÈÒäÏ¡ ãÚäی ÇÔ Çیä ÇÓÊ ˜å Çæ Ïã˜ÑÇÓی ÑÇ ÞÈæá äÏÇÑÏ æ یÇ «ÊÌÑÈå Ïã˜ÑÇÓی äÏÇÑÏ». Çیä ãæÖÚ Èå ãÚäی Çä˜ÇÑ Çیä æÇÞÚیÊ ÇÓÊ ˜å ÈÓیÇÑی ÇÒ ÓیÇÓÊãÏÇÑä ÛÑÈی (äÇÒی æ ÛیÑ äÇÒی) ˜å ˜ÔÊÇÑ ÏÓÊå ÌãÚی ãÑÏã ÑÇ ÓÇÒãÇä Ïåی ˜ÑÏäÏ¡ æ ÍÊی ãÑÏã ÚÇÏی ˜å ÏÑ ˜ÔÊÇÑ ÓیÇåÇä ÂãÑی˜Ç ÔÑ˜Ê ÏÇÔÊäÏ ÏÑ ãäÇÓÈÇÊ ÎæÏ ÈÇ ÏیÑÇä¡ ÏÑ ÑæÇÈØ ÑæÒãÑå æ Ñæ ÏÑ Ñæ ÈÓیÇÑ ãæÏÈ æ ãåÑÈÇä ÈæÏäÏ.
ÈäÙÑ ãی ÑÓÏ ˜å ÇÒ äÙÑ áÈÑ¡ Ïã˜ÑÇÓی åی ãÎÊÕÇÊ ØÈÞÇÊی äÏÇÔÊå æ åی ÑÈØی Èå ÓÇÎÊÇÑåÇی ÇÌÊãÇÚی¡ ãËáÇ ÓÑãÇیå ÏÇÑی¡ äÏÇÑÏ. ãä åã ãËá ÏیÑ ÝãیäیÓÊåÇیی ˜å áÈÑ ÇäåÇ ÑÇ ãæÑÏ äÞÏ ÞÑÇÑ ÏÇÏå یÇ ÈåÊÑ Èæیã Èå ÂäåÇ Íãáå ãی ˜äÏ¡ ÈÏیä ÈÇæÑã ˜å ÝãیäیÓã áیÈÑÇá Èå ãÞÕæÏ ÎæÏ ÑÓیÏå ÇÓÊ. Çیä ÝãیäیÓã ˜å ÂÛÇÒÔ Èå ÞÑä åÌÏåã ÈÑ ãی ÑÏÏ¡ ÎæÇåÇä ÇÕáÇÍÇÊ ÞÇäæäی ÌåÊ ÊÕÍیÍ ãÑÏ ÓÇáÇÑی ÈæÏ æ Èå Âäå ØáÈ ãی ˜ÑÏ ÑÓیÏ¡ åÑ äÏ ˜å Çیä äÊیÌå Ïæ ÞÑä ãÈÇÑÒå ÒäÇä æãÑÏÇä¡ ÓæÓیÇáیÓÊåÇ¡ ÂäÇÑÔیÓÊåÇ æ áیÈÑÇáåÇ ÈæÏ. ÑŽیã ÏÑÓÇáÇÑ ÈÇ ÎÔæäÊ ÈÓیÇÑ Úáیå ÇÚØÇی ÍÞ ÑÇی Èå ÒäÇä ãÈÇÑÒå ˜ÑÏ. Ïã˜ÑÇÓی áیÈÑÇáی ÈÇ ÓÇÝÑÌÊ åÇ (åæÇÏÇÑÇä ÍÞ ÑÇی ÒäÇä) æÇÑÏ «ãÐǘÑå» äÔÏ¡ «ÊÍãá» ÇÒ ÎæÏ äÔÇä äÏÇϺ ÍÞ ÑÇی ÒäÇä Èå Ïã˜ÑÇÓی áیÈÑÇáی ÊÍãیá ÔÏ. ÇãÑæÒ ÏÑ ÇÊÍÇÏیå ÇÑæÇ¡ ÂãÑی˜Çی ÔãÇáی æ ÍÊی ÏæáÊ åÇیی ãËá Êјیå¡ Èیä Ïæ ÌäÓیÊ ÈÑÇÈÑی ÞÇäæäی æ ÍÞæÞی æÌæÏ ÏÇÑÏ. ÇãÇ ÞÏÑÊ ÏÑÓÇáÇÑی ÈÇ æÌæÏ «ÊÍãá»ی ˜å ÊÌæیÒ ãی ˜äÏ¡ åÑ ÓÇÚÊ æ åÑ ÏÞیÞå ãÑÊ˜È ÎÔæäÊ Úáیå ÒäÇä ãی ÔæÏ. ÇÑ áÈÑ æ ãÑÈیÇäی ˜å áیÓÊ ˜ÑÏå ÇÓÊ äãی ÊæÇääÏ ÝÑÇÊÑ ÇÒ ãÍÏæÏå åÇی Ïã˜ÑÇÓی ÈæÑŽæÇÆی ÈÑæäÏ¡ ãä ÝÞØ ãی ÊæÇäã Èæیã ˜å ÏÑÓÇáÇÑی ÈæÑŽæÇیی ÕÏÇی ÌÏیÏی ÏÑ Çیä äÓá «ÝãیäیÓÊ åÇی áåÌå ÏÇÑ» یÇÝÊå ÇÓÊ. åãÇääÏ äÓá åÇی ÞÈáی ÝãیäیÓÊåÇی áیÈÑÇá¡ Çیä ÌãÚ ÌÏیÏ Ïã˜ÑÇÓی æ Ïی˜ÊÇÊæÑی ÑÇ ãÇäÚÉ ÇáÌãÚ ÊáÞی ãی ˜äÏ. ÏÑ ÑÊæ ÊÑÇŽÏی 11 ÓÊÇãÈÑ2001¡ ÇÏÚÇی ÇیäÇä ÇÒ ÝãیäیÓÊåÇی ÞÑä åÌÏåã ÚÞÈ ãی ÇÝÊÏ¡ ÑÇ ˜å ÇãÑæÒå ÏÑ åæÇÑå Ïã˜ÑÇÓی ÈæÑŽæÇÆی (ÈÑیÊÇäیÇ æ ÂãÑی˜Ç)¡ ÈÇáÇÊÑیä ÇÑÇä Ïã˜ÑÇÓی یÚäی ÇÑáãÇä ÎæÇåÇä ÊÚáیÞ Ïã˜ÑÇÓی ãی ÔæÏ æ áÒæã ÇÓÊÞÈÇá «ÔیØÇä ˜æ˜ÊÑ» ÏÑ ãÞÇÈá ÔیØÇä ÈÒÑÊÑ یÚäی ÊÑæÑیÓã¡ ÏÑ ãÍÇÝá ˜ÇÏãی˜ ÊÆæÑیÒå ãی ÔæÏ. ÇÑ ÝãیäیÓã áیÈÑÇá Ïæ ÞÑä یÔ ÓیÇÓÊی ÇäÞáÇÈی ÈæÏ¡ ǘäæä Èå ÈÇÒÊæáیÏ äÙã ÏÑÓÇáÇÑ ˜ã˜ ãی ˜äÏ.
2 – áÈÑ ÈÇ ÊÚÕÈ Èå ãÝÇåیã ãÑÏÇäå - ÝÆæÏÇáی ÏÇäÔ Â˜ÇÏãی˜ یÇ ãæÞÚیÊ «ÊÍÞیÞÇÊی» ÈÑÎی ÇÒ ÒäÇä äæیÓäÏå ÇیÑÇäی ãی ÓÈÏ. ÇÝÑÇÏ Â˜ÇÏãی˜ی ˜å áÈÑ äÇã ÈÑÏå¡ ÈÌÒ ãÚÏæÏی ÇÓÊËäÇ¡ ÞÑÇÆÊ åÇی æäÇæäی ÇÒ ÝãیäیÓã (äÆæ) áیÈÑÇá ÑÇ ÊÈáیÛ ãی ˜ääÏ ˜å ÊÞÑیÈÇ åãیÔå ÏÑ ÇÕØáÇÍÇÊ ÓÇ ÓÇÎÊÇÑÑÇیی æ ÔÇÎå åÇی ãÎÊáÝ Âä äåÇä ÇÓÊ. Ô˜ی äیÓÊ ˜å ÏÑ ÏÓÊÇå ˜ÇÏãی˜ åãیÔå ÈÑ ÓÑ ãÈÇÑÒÇÊ ÚÏÇáÊ ÇÌÊãÇÚی ÇÎÊáÇÝ äÙÑ ÈæÏå¡ ÇãÇ ãÚãæáÇ ÝÞØ ÇÞáیÊی ÇÒ ÇÓÊÇÏÇä ØÑÝ ÝÞÑÇ¡ ÈÑÏå åÇ ¡ ÏåÞÇäÇä¡ ÒäÇä æ «ÒیÑÏÓÊÇä» ÈæÏå ÇäÏ æ Çیä ÇÞáیÊ ãÚãæáÇ ãæÑÏ ÂÒÇÑ ÏÓÊÇå ˜ÇÏãی˜ ÞÑÇÑ ÑÝÊå ÇäÏ. ÌäÈÔ åÇی ÏÇäÔÌæÆی ãÊÝÇæÊ Úãá ˜ÑÏå ÇäÏ æ ˜ã˜ åÇی ÔÇیÇäی Èå ãÈÇÑÒÇÊی æä ÇáÛÇی ÈÑÏå ÏÇÑی یÇ Úáیå ÊÌÇæÒ ÂãÑی˜Ç Èå æیÊäÇã ˜ÑÏå ÇäÏ. ãä ÏÑ ÇیäÌÇ ÈÚäæÇä ی˜ ÝÑÏ ÈÇÓÇÈÞå ÏÑæä ÏÓÊÇå ˜ÇÏãی˜ ÕÍÈÊ ãی ˜äã. Çیä ãÍÞÞیä å ÇÑÇÆå ãی ˜ääÏ ˜å Çیä äیä ÈÑÇی áÈÑ ÈÇ ÇÑÒÔ ÇÓÊ ˜å ÍÇÖÑ ãیÔæÏ Èå ˜ÓÇäی ˜å ÏäÈÇáÔÇä äãی ÇÝÊäÏ Êæåیä ˜äÏ¿ ÈÑÇی ãä ÈÚäæÇä ی˜ ÝãیäیÓÊ Çیä ی˜ ÊÑÇŽÏی æÇÞÚی ÇÓÊ ˜å ãی Èیäã æäå Çیä «ÝÖیáÊ ÝãیäیÓÊی» ˜ÇÏãی˜ یæÛی ÔÏå ÈÑ ÒäÇä ÏÑ ãäÇØÞ Ìäی ÎÇæÑãیÇäå æ ÈæیŽå ÏÑ ÝáÓØیä¡ ÚÑÇÞ æ ÇÝÛÇäÓÊÇä. ÒäÇä ÏÑ ÓÑÇÓÑ «ÌåÇä Óæã» ÏÇÑäÏ åãÇä ÂÒÇÏی åÇ æ ÍÞæÞ ãÍÏæÏی ÑÇ åã ˜å ÏÇÔÊäÏ ÇÒ ÏÓÊ ãی ÏåäÏ¡ æ Çیä ÈÇÑ Çیä ãÓÆáå ÊÍÊ áæÇی ÑæŽå åÇی «ÊæÇäÇÓÇÒی ÒäÇä» (women empowerment)¡ «ÛÇáÈ ÓÇÒی ÌäÓیÊی» (gender mainstreaming) æ ÑæŽå åÇی ÏیÑی æä «ÝÊ æ æ» æ «ãÐǘÑå» ÇÓÊ ˜å åãå ÇÒ ÒÑÇÏÎÇäå ÊÆæÑی˜ ÝãیäیÓÊ åÇی ˜ÇÏãیÓیä äÔÆÊ ãی یÑÏ.
ÇÌÇÒå ÏåیÏ ÕÇÏÞÇäå Èæیã ÓÇÈÞå ˜ÇÏãی˜ æ ÓیÇÓی ÈÑÎی ÇÒ ãÑÈیÇä áÈÑ ãÇیå ÔÑã ÏÇäÔ ÝãیäیÓÊی æ ÌäÈÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇäی ÇÓÊ. ÝÚÇáیä ÝãیäیÓÊ ÇیÑÇä (ÈÌÇی ÝÚÇáیä ÝãیäیÓÊ ÇیÑÇäی) å ÏÑ ÊÈÚیÏ æ å ÏÑ ÇیÑÇä ÈÇ æÇÞÚیÊ äÇåäÌÇÑ ÏÑÓÇáÇÑی ÝÆæÏÇáی- ãÐåÈی- ÓÑãÇیå ÏÇÑی ÑŽیã ÇÓáÇãی æ Èåãیä ÊÑÊیÈ ÈÇ ÏÑÓÇáÇÑی ÈæÑŽæÇ Ïã˜ÑÇÊی˜ ÛÑÈ ÊÇ ÈÏÇä ÍÏ ÂÔäÇیی ÏÇÑäÏ ˜å ÈÇ äÊÇیÌ ˜ÇÑ ãیÏÇäی Èی ãÇیå æ ÓÇÒÔÑÇäå Çی ˜å ÌÓÊå æ ÑیÎÊå æ ÊÍÊ ãÑÇÞÈÊ ÇãäیÊی ÊÆæ˜ÑÇÓی ÇÓáÇãی ÇäÌÇã ÔÏå¡ ãäÍÑÝ äÔæäÏ. ÝãیäیÓÊ åÇی ãÇјÓیÓÊ æ ãäÊÞÏ ÎÏãÇÊ ÔÇیÇäی ÏÑ äÞÏ Ôیæå ÈÑÎæÑÏ æÒیÊæیÓÊی æ ÊÌÑÈå ÑÇیÇäå Èå ÊÍÞیÞ ˜ÑÏå ÇäÏ æ ÛÇáÈÇ Âä ÑÇ ÈÚäæÇä ی˜ ãÊÏ ˜åäå æ یÔ Ç ÇÝÊÇÏå ãæÑÏ ÈÍË æ ÈÑÑÓی ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇäÏ. ÊæáیÏ ÏÇäÔ ی˜ ÚÑÕå ãÈÇÑÒå ÞÏÑÊ ÇÓÊ. ÊæáیÏ ÏÇäÔ Èی ØÑÝÇäå äیÓÊ æ åãیÔå ÈÇیÏ Èå ÇáÔ ˜ÔیÏå ÔæÏ. ÈÑÇی ãä ÔæÑ¡ ÊÚåÏ ÓیÇÓی¡ ÈÑÎæÑÏ äÞÇÏÇäå æ ÔæÞی ˜å ÝÚÇáیä äÓÈÊ Èå ˜ÇÑåÇی ˜ÇÏãی˜ ãä äÔÇä ãی ÏåäÏ ÇáåÇãÈÎÔ ÇÓÊ. Çåی ÕÑÇÍÊ ÇäÊÞÇÏ¡ ÕÏÇÞÊ æ ÌåÊ ÏåäÏی ÇäÊÞÇÏ ÝÚÇáیä ʘÇä ÏåäÏå ÇÓÊ. ãä ÇÒ Ôیæå ÈÑÎæÑÏ ÂäÇÑÔیÓÊی Èå ÑæÓå ÊæáیÏ ÏÇäÔ ÏÝÇÚ äãی ˜äã. ãä ÈÑÎæÑÏ åãå ÌÇäÈå æ ÏیÇá˜Êی˜ی Èå ÝÚÇáیÊ æ ÊÍÞیÞ ÑÇ یÔäåÇÏ ãی ˜äã. áÈÑ ÇÒ Ôیæå ãäÝÚá æ ÇÒ åã ÓیÎÊå ÏÝÇÚ ãی ˜äÏ. Çæ Èå Èی ØÑÝÇäå ÈæÏä ÊæáیÏ ÏÇäÔ ãÚÊÞÏ ÇÓÊ æ Èå ÏÇäÔ Â˜ÇÏãی˜ ÈÚäæÇä ãäÔÇ ÍÞیÞÊ ãی äÑÏ. ÏÑ äÑÔ Çæ ÌÇیی ÈÑÇی ÌäÈÔ åÇی ÇÌÊãÇÚی (ÏÑ Çیä ãæÑÏ ÌäÈÔ åÇی ÒäÇä) ÈÚäæÇä ی˜ ãäÈÚ ÞÇÈá ÇʘÇÊÑ æ ãåãÊÑ ÏÇäÔ¡ ãæÌæÏ äیÓÊ. ÝãیäیÓã ãÇјÓیÓÊی¡ åãæä ÏیÑ ÇÑæÈ åÇی ÇäÊÞÇÏی¡ ÇÏÚÇی ÏÇäÔ Èی ØÑÝÇäå Úیäی ÑÇ ÈØæÑ ãæËÑ ÑÏ ˜ÑÏå ÇÓÊ.
ÏÑ ÇیÇä¡ ÇÌÇÒå ÏåیÏ ÈÇ ی˜ ãáÇÍÙå ÔÎÕی ÈÍË ÑÇ ÇیÇä Ïåã. ÇÒ äÙÑ ÇÍÓÇÓی¡ ãä äæÔÊå áÈÑ ÑÇ ÚãیÞÇ ÏÑÏäǘ یÇÝÊã. Çæ Èå ÒäÇäی ˜å ÈÑ ÓÈ åÇی «ÛیÑÏã˜ÑÇÊی˜»¡ «ÑÇÏی˜Çá åÇی åãیÔی» یÇ «ÑÇÏی˜Çá åÇی ی» ãی ÒäÏ¡ ÈÇ ÎÕæãÊ¡ ÊäÝÑ æ ÊäÏی ÈÑÎæÑÏ ãی ˜äÏ. Èå äÙÑ ãی ÑÓÏ ˜å ÈÑ ÎáÇÝ ÂÑÒæیÔ¡ Çیä ÎæÏ áÈÑ ÇÓÊ ˜å ÒäÇä ÈیÔÊÑی ÑÇ «Èå ÞÑÈÇäÇå ÚæÇãÝÑیÈی æ ÇیÏÆæáæŽی åÇ æ ÝÚÇáیÊ åÇی ÞÔÑی ãی ÈÑÏ.» ãä ÈÇ ÂÐÑ ÔیÈÇäی ÏÑ ÊÔÎیÕ Çیä˜å ˜áÇã áÈÑ ÇåÇäÊ ÈÇÑ¡ ÊÍÞیÑ ÂãیÒ æ ÊÞáیá ÑÇÓÊ¡ ãæÇÝÞã. ÌÇی ÊÇÓÝ ÇÓÊ ˜å ãÔÇåÏå ãی ˜äیã ÏÑ ÇÓÎ Èå ÂÐÑ ÓØÍ ÊÍãá áÈÑ ÏÑ ÑÇÈØå ÈÇ äÙÑÇÊ ÏیÑ ÈÓÑÚÊ ÊÍáیá ãی ÑæÏ. ˜áÇã Çæ ÎÔä ÊÑ¡ ØÑÏÑÇäå¡ ãÊÝÑÚä æ äÎÈå ÑÇ ÇÓÊ. ÈÍË åÇی äÇÏÑÓÊ¡ ÛیÑãäØÞی æ ÛáØ ÈÓیÇÑی ÏÑ äæÔÊå åÇی áÈÑ ãæÌæÏ ÇÓÊ ˜å äیÇÒãäÏ æÞÊ ÈیÔÊÑی ÇÓÊ æ ãä ǘäæä ÞÇÏÑ Èå ÑÏÇÎÊä Èå ÂäåÇ äیÓÊã. ÇãیÏæÇÑã Çیä ÊÈÇÏáÇÊ Èå ÈÇáÇ ÈÑÏä ˜یÝیÊ ˜äÝÑÇäÓ ÈäیÇÏ ŽæåÔ åÇی ÒäÇä ÇیÑÇäی ÏÑ ÓÇá ÈÚÏ ˜ã˜ ˜äÏ.
www.8mars.com
ÓÊÇãÈÑ 2005
ÈÑÑÝÊå ÇÒ äÔÑیå åÔÊ ãÇÑÓ ÔãÇÑå 13