نکاتی درباره منبع و انتقال ویروس کرونا به انسان
نینا امیری
ویروس کرونا عمل کرد "عادی" سیستم امپریالیستی را مختل نموده است. موضوع آینده کل بشریت است. آینده‌ای که هنوز سکان زندگی‌اش در دست سیستمی است که مسبب اصلی چنین شرایطی است. سیستمی که کماکان سود، انباشت، سلطه، رقابت‌های خونین، جنگ، فقر، ستم، فوق استثمار، نژاد‌پرستی، ستم جنسیتی و... منطق وجودی آن را تشکیل داده و از این طریق زندگی انگلی‌اش را پیش می‌برد.
در شرایط کنونی رقابت‌های امپریالیستی جهت کشف و ثبت واکسن و یا داروی ضد کرونا بسیار تشدید یافته و قصد دارند از آن به مثابه سلاحی مرگ‌بارتر از سلاح‌های کشتار جمعی استفاده نموده و آینده بشریت را به گروگان بگیرند. دزدان دریایی بازی را آغاز نموده‌اند. محموله‌های "قانونی" پزشکی علنا دزدیده می‌شود. آمریکا محموله‌های آلمان و فرانسه را می‌دزدد، ترکیه محموله اسپانیا را، فرانسه محموله سوئد را و... جهان در ابتدای این مسیر طولانی قرار گرفته است.
در همین‌جا، شایسته است که در چنین شرایط خطیری از تمامی کارکنان، کارمندان، پرستاران، پزشکان و متخصصین حیطه بهداری و پزشکی سراسر جهان تقدیر نمود که در سخت‌ترین شرایط امکاناتی، با به‌جان خریدن خطر مرگ در جبهه مقدم برای نجات انسان‌ها قرار گرفته و تا کنون چند صد نفر از آنان جان باخته‌اند.
امپریالیست‌های آمریکایی، زمانی‌که چین در تب کرونا می‌سوخت، آن را به‌فال نیک گرفتند و تلاش نمودند بر رقابت خود جهت غلبه اقتصادی بر چین استفاده کنند. کرونا به‌دوست آمریکا در رقابت‌جویی با چین بدل گشت. شونیست‌های حاکم بر آمریکا نام این ویروس را چینی-وهانی اعلام کردند و بخشا برخی از آنان تا حد آزمایشگاه‌ی و مهندسی شده این ویروس در وهان جلو رفتند.
در ایران هم سران و سلاطین جمهوری اسلامی، ویروس کرونا را کار "آمریکا و اسرائیل با همکاری اجنه و... برای نسل کشی ایرانیان" جار زدند و بخشی هم آن را "تنبیه الهی" برای ملتی نا‌فرمان و غیر مومن نامیدند و برای مقابله با کرونا "طب اسلامی" را پیش گذاشتند!
بازار تئوری‌های توطئه و اشاعه خرافات گرم شده‌است. اما تب کرونا داغ‌تر از این تفکرات غیر علمی است. با شیوع سریع و رشد عظیم مبتلایان و کشته شدگان- یعنی واقعیت عینی- سیلی محکمی بر یاوه سرایی‌ها کوبید و فکر و ذکر خیل عظیمی از مردم جهان را نسبت به پژوهشگران، متخصصان، دانشمندان و همه کسانی که هم علت علمی این که چرا و به چه علت ویروس کرونا ظهور کرده و هم‌چنین، چگونه و در چه زمانی می‌توان داروی مناسب برای کنترل این ویروس را کشف و به کار گرفت، جلب کرده است.
تاریخ بیماری‌های کشنده
آغاز رشد سرمایه‌داری به گونه‌ای تراژیک با بیماری‌های کشنده همراه بوده است. نخستین بیماری کشنده سرمایه‌داری با جدایی دهقانان از زمین و سازماندهی آن‌ها در دام‌داری در انگلستان آغاز شد. سه بیماری سراسر انگلستان را در قرن هیجده فرا گرفت. علت آن تولید متمرکز و تراکم تولید سرمایه‌داری بود. دام‌ها در اثر جنگ‌هایی که در اروپا رخ داده بود مستعد مبتلا شدن به بیماری‌ها نمود. برای مهار این بیماری‌ها، کشتار وسیع حیوانات به‌همراه به‌کار بست امکانات علمی و پزشکی در آن دوره، عملی شد. هرچند بیماری‌های کشنده در انگلستان سرمایه‌داری کنترل شد، اما باعث تاثیرات مخرب عظیم در سطح جهانی از جمله شیوع طاعون گاوی در آفریقا گشت. طاعون گاوی را ایتالیائی‌ها جهت مستعمره کردن شرق و شاخ آفریقا به آن قاره بردند و بعد‌ها این طاعون به آفریقای جنوبی راه یافت و اقتصاد نوپای این کشور را ویران کرد. حدود نود درصد دام‌ها تلف شدند و قحطی بی‌سابقه‌ای کل جامعه را فرا گرفت. در پی این تلفات بوته‌های خاردار دشت‌های سر‌سبز را پوشاند و به زیست‌گاهی برای مگس تسه‌تسه که ناقل بیماری "خواب آفریقایی" گشته و مانع چرای دام‌ها شد. کشتارهای ویروسی و هم‌چنین کمبود غذا بر رشد جمعیت در منطقه تاثیرات عظیم گذاشت و باعث گردید تا استعمارگران اروپایی بتوانند در این قاره حضور گسترده یابند و سرمایه‌داری را ورای مرزهای ملی، گسترش دهند.
اشغال قاره آمریکا توسط اسپانیائی‌ها و بردن اسب برای اولین‌بار به آمریکا تقریبا90 درصد صحراهای بومی را از بین برد و این بخش از جهان را تقریبا از سکنه خالی نمود.
سوالی که اخیرا به‌کرات شنیده می‌شود این است که چرا بسیاری از اپیدمی‌ها از چین سربلند می‌کنند؟ جواب به این سوال را نه در عرصه فرهنگی بلکه در موقعیت و جایگاه اقتصادی چین باید جستجو کرد. چین با اشتغال یک میلیارد انسان، مرکز تولید جهانی‌ست. کارگران، کشاورزان و دیگر زحمت‌کشان در چین، چه در عرصه صنعتی و چه کشاورزی در سخت‌ترین شرایط و پائین بودن استانداردها در عرصه‌های مختلف تولید قرار دارند. شرایط غیربهداشتی کارخانه‌ها از طریق آلودگی محصولات کشاورزی و خوراکی به بیرون نشست می کند. این آلودگی‌ها بخش بسیار جزئی از کل بدنه پنهان است. این اوضاع باعث سقوط سلامت کل مردم شده و در عین حال شرایط را برای شیوع انواع و اقسام بیماری‌های جهان‌گیر در چارچوب سیستم سرمایه‌داری-امپریالیستی فراهم می‌نماید.
ویروس‌های مسری اساسا به این علت پایدار و سریع انتشار می‌یابند که خدمات اساسی بهداشتی و درمانی اکثریت اهالی دچار افت عمومی شده و در سایه رشد معوج و ناموزون سرمایه‌داری پنهان گشته‌است. در چین، هم‌زمان با دست مزدهای پائین، دولت بودجه بسیار نازل و محدودی برای خدمات بهداشت، درمان و آموزش و پرورش هزینه می‌کند. کیفیت محصولات در بازارهای داخلی به‌طرز وحشتناکی پائین است. رسوایی‌هایی که به رسانه‌ها درز کرد از جمله شیر کودکان حاوی ملامین، روغن‌های فاسد، برنج پلاستیکی، تولید داروهای خطرناک و گوشتهای فاسد که باعث مرگ بسیاری شد، از نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد که منطق سرمایه همواره کسب سود بیشتر است.
دولت چین در سال فقط 323 دلار هزینه سلامتی افراد می نماید. این تقریبا کمتر از نصف هزینه بخش سلامت در کشورهایی نظیر برزیل، بلاروس و بلغارستان است. تاثیرات چنین سیاستی اساسا بردوش صدها میلیون کارگر مهاجر است. کارگران مهاجری که در محل کار و زندگی جدید تنها حق استفاده از این حداقل را نیز دارا نمی باشند، در عین این که توان مالی بازگشت به محل زندگی سابق خود را جهت مداوا را نیز ندارند.
پائین بودن کیفیت و سطح تولید گوشت حیوانات، تقاضا برای مصرف گوشت حیوانات وحشی را افزایش داده است. با این عمل، ویروس‌های ناشناخته‌ای که قبلا جدا بودند را وارد مدار تولید می‌کنند. در واقع سرمایه‌داری از حیوانات وحشی یک زنجیره کالایی جدید در سطح جهان به‌وجود آورده‌است. هم‌زمان تولیدات گوشت عظیم متمرکز صنعتی در محیط‌های بسیار آلوده و غیرطبیعی و با استفاده از داروهای شمیایی، بر سیستم ایمنی این حیوانات تاثیر گذاشته و نزدیکی فیزیکی بین کارگران و کشاورزان با حیوانات در مراکز تولیدی، احتمال جهش بیولوژیکی را در حیوانات بالا برده و سرایت آن از حیوان به انسان را افزایش داده است. به عنوان مثال آنفولانزای اسپانیایی که در خوک و ماکیان اهلی از آمریکا آغاز شد بزرگترین کشتار در تاریخ بشر را رقم زد که عامل اصلی آن رشد عظیم سرمایه‌داری بود.
گسترش شهرها و رشد کشاورزی، محیط زندگی حیوانات وحشی را غصب نموده و اکولوژی را دگرگون ساخته و مناسبات بین حیوان‌های وحشی را تغییر و آن‌ها را به‌علت زیست در مناطقی جدید با ویروس‌های ناآشنا و خطرناک مواجه ساخته است. هم‌زمان شکار زنده حیوانات مختلف از مناطق مختلف و فروش آن‌ها در محلی کوچک، انتقال امراض بین یکدیگر را افزایش داده است. چنین تغییراتی به همراه گرمایش زمین و... پتانسیل دگرگونی سلولی را افزایش داده و ادغام عرضه کالاهای اهلی یا وحشی، به درجه انفجاری آلودگی متقابل امراض ویروس خطرناک افزوده است.
(Covid-19) ویروس کرونا
ویروس کرونا از قطعه مواد ژنتیکی تشکیل شده که توسط پوشش نازک پروتئینی چربی حفاظت می‌شود و به‌همین علت با آب گرم و صابون می تواند شسته شود. ویروس کرونای جدید مسری‌ترین بیماری ویروسی است که تا کنون بشریت با آن مواجه گشته و پتانسیل آن را دارد که به ویروس خطرناک‌تر جهش کند. دانشمندان و متخصصین ویروس‌شناسی جهت مقابله با ویروس کرونا و کشف واکسن و یا داروی ضد آن در درجه اول به‌شناخت از این ویروس، شناخت از ساختمان آن، طریق حمله‌اش به سلول‌های انسانی، منشا و تاریخ و چگونگی تکامل آن، تشابهات و تضادهایش با ویروس‌های کرونائ پیشین و... را مورد تحقیق و بررسی قرار داده اند.
همراه با تحقیقات جهت شناخت از کووید-19، دانشمندان، تاثیرات آب و هوایی، گرمایش زمین، تاثیرات تجاوز انسان بر محیط‌زیست و حیات‌وحش، مهاجرت‌های انسانی، مهاجرت‌های حیوانی (مجبور کردن حیوانات به‌ترک محل زیست تاریخی- طبیعی به علت رشد شهرها، کشاورزی مکانیزه، جنگل‌زدایی و کشیده شدن مردم بومی فقیر به حاشیه‌های نزدیک به‌محل زندگی حیوانات به‌علت غصب زمین و...) تاثیرات گلوبالیزاسیون و... را مورد بررسی قرار می‌دهند.
کووید-19هفت‌مین ویروس بیمارزای شناخته شده توسط بشر است. چهار نوع آن بسیار خفیف بوده و سه نوع دیگر آن، ساس، مرس و کووید-19از انواع خطرناک آن می‌باشد. تحلیل ژنومی ویروس کرونا نشان می‌دهد که 6/79 درصد شبیه سارس و 96درصد شبیه ویروس‌های کرونایی موجود در خفاش‌ها است. دانشمندان بدین باورند که این ویروس از طریق حیوان به انسان و یا از طریق یک واسطه- که احتمال می‌رود پنگولین باشد صورت گرفته است. مقایسه 93 تناوب ژنتیکی این ویروس نشان می‌دهد که در ماه نوامبر2019 به بدن انسان وارد شده‌است.
تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که ویروس کرونا بسیار شبیه به ویروس‌های کرونای پیشین سارس با منبع خفاش و مرس با منبع شتر، نمیتواند ساخته و پرداخته آرمایشگاه و مهندسی شده‌باشد.
دو سناریو:
دانشمندان منبع ویروس کرونا را از طریق دو سناریوی احتمالی مورد بررسی قرار دادند. سناریوی اول این است که این ویروس بیماری‌زا از طریق انتخاب طبیعی در یک حیوان شکل گرفته و بعد به انسان منتقل شده است. ویروس‌های کرونای پیشین از این طریق ظاهر گشتند و انسان‌ها در تماس مستقیم با نوعی خفاش و یا شتر به این ویروس مبتلا شدند. دانشمندان، خفاش را منبع احتمالی انتقال ویروس کرونا می‌دانند. چرا که کووید- 19 به ویروس کرونای خفاشان بسیار شبیه است. بر اساس تحقیقاتی که چین در مورد اولین افرادی که به این ویروس مبتلا شدند، تعدادی از آنان به بازار حیوانات شکاری مرتبط بوده اند، اما اولین فردی که به این ویروس مبتلا شد، هیچ ربطی به بازار حیوانات شکاری نداشته است. تا کنون مدرکی دال بر انتقال از خفاش به انسان پیدا نشده، گمان نمی‌رود که میزبان واسطه‌ای بین خفاش و انسان می‌تواند موجود باشد. علت سرعت بالای انتقال این ویروس در بین انسان‌ها به این جهت است که این ویروس کرونای بیماری‌زا قبل از رسیدن به انسان، پروسه تکاملی خود را انجام داده بود و این عامل شیوع سریع این ویروس می‌باشد.
در سناریوی دوم، احتمال ویروس کرونای غیر بیماری‌زا از یک میزبان حیوانی به انسان‌ها منتقل شده و به کرونای کووید- 19 در بدن انسان‌ها تکامل یافته است. برخی پنگولینی‌ها که نوعی حیوان پستاندار با فلس استخوانی که در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند و ساختمان بسیار مشابه‌ای با ویروس کرونا دارند، احتمال می‌دهند که ویروس کرونا از این حیوان به طور مستقیم یا از طریق یک واسطه حیوانی دیگر سنجاب و یا موش‌خرما به انسان سرایت نموده باشد. اگر ویروس کرونا از این طریق وارد بدن انسان شده باشد، تکامل ستون فقرات و تفاوت‌هایش قبل از رسیدن به این ویژه‌گی‌ها در درون بدن انسان صورت پذیرفته‌است و به‌همین علت در مرحله اول وارد شدن در بدن انسان قابل تشخیص نبوده و از آغاز اپیدمی، شناسایی گشته است. شباهت‌های ویروس آنفولانزای مرغی با ویروس کرونا در واقع علت شیوع سریع آن در بین انسان‌ها است.
اگر ویروس بیماری‌زا با ویژه‌گی‌های خاص کووید- 19 مستقیما وارد بدن انسان از طریق حیوان گشته باشد، بدین معناست که در آینده نیز این جهش از حیوان به انسان صورت خواهد گرفت و اپدمی‌های جدید ایجاد خواهند کرد. زیرا این ویروس در خارج و مستقل از انسان تولید شده و در سطحی وسیع بین حیوانات شیوع می‌یابد و احتمال مبتلا کردن تعداد زیادی از انسان‌ها را می‌تواند باعث گردد.
آن‌چه که در این دوران بیش از هر‌زمان دیگری خود را نمایان ساخت این است که ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که چارچوب مناسبات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و در یک کلام مناسبات قدرت در آن توسط نظام امپریالیستی کنترل می‌شود. نظامی که همه‌چیز را به کالا تبدیل نموده و در جهت انباشت هرچه عظیم تر از آن سود می‌جوید. ویروس کرونا نیز تحت همین نظام شکل گرفته و شیوه برخورد با آن را نیز کماکان این نظام تعیین می‌کند.
شیوع ویروس کرونا، خطر بیماری و مرگ، اوضاع نابسامانی را برای مردم سراسر جهان ایجاد کرده است و آنان را سخت درگیر این نموده که چگونه می‌توانند از این خطر واقعی گذر کنند. مردم به‌چشم خود می‌بینند که گرداننده گان سیستم سرمایه‌داری حاکم بر جهان در مقابله با این ویروس عاجز بوده‌اند و علیرغم ادعای‌های توخالی اما در عمل نشان دادند که جان انسان‌ها هیچ ارزشی برای‌شان ندارد. کماکان در شرایط کنونی، موضوع اصلی برای این سیستم اقتصاد سرمایه‌داری و سود‌اندوزی و پیشروی آن تعیین کننده است.
موقعیت جهانی به‌گونه‌ای است که برای بخش‌های وسیعی‌ای از مردم جهان، سوالات جدی ایجاد شده است. در نتیجه در این دوره حساس وظیفه همه نیروهای انقلابی در سراسر جهان این است که به سوالات مهمی که برای مردم خصوصا جوانان به‌وجود آمده، پاسخ‌های علمی و قانع کننده را پیش گذارند و نشان دهند که عامل اصلی شیوع این ویروس خطرناک در نتیجه کارکرد سیستم سرمایه داری-امپریالیستی حاکم بر جهان است و این‌که چرا می‌توان و باید از شر این سیستم رها شد و جامعه و جهانی را بنا کرد که اقتصاد آن در خدمت به‌رفع نیازهای مردم سازماندهی می‌شود و حفاظت از جان و سلامتی آنان از برنامه‌های اصلی و تعیین کننده سیستم نوین است.
در شرایط کنونی کشتی انقلاب در اقیانوس طوفانی با امواج مهیب از ساحل قابل رویت نیست. اما این کشتی انقلاب یعنی دانش علمی تغییر جهان موجود است. آن را باید به‌میان مردم برد و مبارزه پیروزمند جهت نجات بشریت را به آنان نشان داد و آنان را به‌طور وسیع آگاه و سازماندهی کرد و این چنین فرصت رویت کشتی انقلاب را ایجاد نمود.
نشریه هشت مارس شماره50
می 2020/ اردیبهشت 1399