گزارش برگزاری هشت مارس 2019 در اسکیشهیر- ترکیه
توسط فعالین کارزار مبارزه با خشونت دولتی، اجتماعی و خانگی بر زنان در ایران
آیدا پایدار. پریسا منصوری
در ترکیه مراسم هشت مارس امسال در حالی برگزار شد که حملهی نیروهای پلیس در برخی شهرها از جمله استانبول منجر به ایجاد درگیری میان شرکتکنندهگان و پلیس شد.
در استانبول ساعاتی قبل از برگزاری، از سمت دولت حاکمه، تجمع، غیرقانونی اعلام شد. به همین بهانه پلیس با پرتاب گاز اشکآور و اسپریِ فلفل به شرکتکنندهگان حمله کرده و عدهای از آنها را با تیرهای پلاستیکی مورد اصابت قرار داد. پلیس از کوچه و خیابانهای اطرافِ مسیرِ راهپیماییِ تعیین شده، شرکتکنندهگان را محاصره کرد و در خیابان استقلال بهسوی آنان یورش برد؛ اما شرکتکنندهگان همچنان مقاومت کرده و شعارهایی از جمله: «طیب بدو! بدو! زنان دارند میآیند!»، «ساکت نمیشویم! نمیترسیم! اطاعت نمیکنیم!» سر دادند.
پسازاین درگیری به دنبال اعتراضاتی که به دولت حاکمه در این خصوص صورت گرفت، رجب طیب اردوغان رئیسجمهور این کشور به بیحرمتی تجمعکنندهگانِ هشت مارس نسبت به اذان اشاره کرد. وی گفت: «گروهی که به رهبری اپوزیسیون خلق جمهوریخواه و حزب دموکراتیک خلق، به بهانهی روز زن در میدان تقسیم گرد هم آمدند و با ادامهی شعارها و سوت زدنشان، هنگام پخش اذان رفتاری بیادبانه داشتند.»
شرکتکنندهگان در واقع با این کار یعنی سوت زدن و فریاد هنگام پخش اذان اعتراض خود را نسبت به سیاستهای حزب اسلامگرای در رأس حاکمیت ابراز داشتند. در طول مدتی که اسلامگرایان در ترکیه در رأس قدرت قرارگرفتهاند، زنان بهمراتب از نظر امنیت اجتماعی، خانگی، سیاسی و... در جایگاه نازلتری قرارگرفتهاند. اسلامِ سیاسیِ حاکم در ترکیه با مرکزیت قرار دادن زنِ اسلامیِ محجبه در سلسلهی ارزشگذاریهای برخاسته از ایدئولوژی حاکمه، موجب تشدید شکاف جنسیتی و رشد تبعیض علیه زنان شده است. افزایش قتلهای ناموسی، افزایش آمار تجاوز، برخوردهای تبعیضآمیز بر اساس محجبه بودن در محیطهای کار و اجتماع و در کل افزایش خشونت دولتی، اجتماعی و خانگی علیه زنان همگی از نتایج شدت یافتهی روی کار آمدن اسلامگرایان در ترکیه است.
علاوه بر این، رکود اقتصادیِ ترکیه در سالهای اخیر و سیاستهای جنگ طلبانهی دولت حاکمه در منطقه منجر به تشدید تضادهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و... در این کشور شده است. زنان به علت جایگاه فرودست خویش، در صف اول قربانیان این بحرانها بودهاند.
در این سالها خصوصاً پس از کودتای نمایشی که بهانهای برای سرکوب مخالفین و گروهای معترض به دولت ترکیه را فراهم کرد، دولت به طرز کم سابقهای با بهانههای مختلف به هر تجمعی از جمله تجمع روز جهانی زن در هشتم مارس یا روز جهانی کارگر در یک می و... یورش میبرد و به طرق مختلف برای سرکوب، ارعاب و متفرق ساختن تجمعکنندهگان تلاش به عمل میآورد. به همین دلیل در سالهای اخیر، بنا بر وضعیت ارعاب و سرکوب به نسبت سالهای گذشته شرکتکنندهگانِ کمتری در این مراسمها امکان حضور یافتهاند. با این حال همچنان گروههای زنان و احزاب چپ و سوسیالیست به مقاومت و مبارزهی خود ادامه میدهند.
هشت مارس امسال علیرغم تمامی این مداخلات سرکوبگرایانهی دولتی در شهرهای مختلف ازجمله در استانبول، ازمیر، آنکارا، آدانا، بورسا، یالووا، مرسین، اسکیشهیر و... برگزار شد.